گرمازدگی و ایستادن زیر نور مستقیم آفتاب میتواند سیستم خونرسانی در بدن را مختلکند و حتی در گروههای سنی کودکان و کهنسالان ممکن است بسیار خطرناک باشد.
گرمازدگی به هم خوردن تعادل در مکانیسمهای تنظیمی گرمای بدن است. تولید گرما در بدن بهعلت افزایش شدید حرارت محیط باعث گرمازدگی میشود. پزشکان توصیه میکنند که در چنین روزهای گرمی به مدت طولانی در محیطهایی با دمای بالا یا زیر نور مستقیم خورشید قرار نگیریم .
عوارض گرمازدگی
در روزهای گرم تابستان قرار گرفتن زیر نور مستقیم خورشید درصورت انجام ندادن مراقبتهای لازم ممکن است عوارض سختی به همراه داشته باشد و حتی در مواردی مرگ و میر در بین کودکان و سالمندان هم مشاهده شده است.
هنگامی که بر اثر تابش مستقیم نور خورشید یا گرم شدن بیش از حد محیط دمای مرکزی بدن از ۴۱ درجه سانتیگراد بالاتر میرود و در مواردی که گرمازدگی شدید است، ممکن است با وجود انجام اقدامات تشخیصی و درمانی بهدلیل شدت صدمات بافتی و عوارضی مانند نارسایی کلیه، مشکلات تنفسی، عوارض مغزی، عوارض قلبی - عروقی، شوک و اختلالات انعقادی، عوارض کبدی و گوارشی و اختلالات الکترولیتی مرگومیر روی دهد. عمده اختلالات ناشی از گرمازدگی به 3دسته تقسیم میشوند.
گرفتگی عضلانی
این وضعیت شامل اسپاسم عضلات ارادی بهدلیل تخلیه الکترولیتهاست. معمولاً زمانی رخ میدهد که فرد در اثر قرارگرفتن در معرض گرما، دچار تعریق شدید شده، مقدار زیادی آب و نمک از دست میدهد. در این جور مواقع نوشیدن آب هم چارهساز نیست. جایگزین نشدن نمک در بدن هم میتواند به تداوم اسپاسم عضلانی بینجامد.
خستگی مفرط
قرار گرفتن طولانی مدت زیر گرما و فعالیت بدنی، میتواند باعث عوارضی مانند سردرد، تهوع، سرگیجه و اختلال در بینایی شود.
هیپوترمی
درجه حرارت بسیار بالا در تابستان میتواند افراد را در معرض خطر فزاینده ابتلا به بالا رفتن خطرناک درجه حرارت بدن قرار دهد؛ عارضهای که به آن هیپوترمی میگویند. تغییر وضعیت روانی نخستین نشانه ایجاد هیپوترمی است. نمونههای آن نداشتن آگاهی از زمان، مکان، کرختی و بیتفاوتی است. در موقعیتهای بسیار گرم، بهخصوص در هوای مرطوب و بدون باد (شرجی)، ممکن است هیپوترمی ایجاد شود. در هیپوترمی هیپوتالاموس دچار بدکاری میشود و چون بیمار عرق نمیکند، پوست گرم و خشک میشود. چه باید کرد:
تا آنجا که میتوانید در ساعات اوج گرما از خانه خارج نشوید و در وعدههای سحر و افطار مواد خوراکی که حاوی فیبر هستند و در نتیجه زمان بیشتری برای خروج از بدن نیاز دارند، مصرف کنید. مصرف زیاد نمک اگرچه بسیار مضر و عامل بروز بیماریهای قلبی و عروقی در دراز مدت است اما در این روزهای گرم که بدن دچار تعریق میشود ضروری است. مقدار نمک مورد نیاز برای بدن روزانه 1.5تا 2گرم است. گرمازدگی یک فوریت پزشکی است.
اگر دیدید کسی دچار گرمازدگی شده، فوراً یک آمبولانس خبر کنید یا هر چه سریعتر او را به نزدیکترین بیمارستان برسانید. درصورت مواجه شدن با فرد گرمازده او را به سایه برده و با استفاده از یک پارچه یا حوله بدن فرد را با آب سرد خیس کنید. تجویز سرم وریدی برای رفع اختلالات الکترولیتی لازم است. در موارد شدید بیمار را باید در بیمارستان بستری کرد.
استحمام با آب سرد ممکن است سبب شوک و مرگ بیمارشود، لذا بهتر است با آبی که۲ تا ۳ درجه خنکتر از دمای بدن بیمار باشد بیمار را خنک کرد تا وقتی که دمای بدن او به ۳۹ درجه سانتیگراد برسد. پاهای فرد را در محل بالاتری نسبت به بدن او قرار دهید تا جریان خون بیشتر به طرف سر او برود.
بعد از نخستین گرمازدگی بایستی برای مدت چند هفته مقدار آب و نمک بدن و نیز عوارضی مثل ناتوانی کلیه کنترل شود. بعد ازاین حالت برای چند هفته، تغییرات دمایی بدن رخ خواهد داد که طبیعی است. فرد گرما زده تا مدتها باید از محلولی شبیه به اوآراس استفاده کند. فردی که دچار این عوارض شده است، حداقل باید 24ساعت استراحت کند.