در بهار 1394 به تنها بندر اقیانوسی ایران یعنی چابهار رفتم و دو روزی در این بندر زیبا که امواج خروشان دریای عمان نشانگر جاری بودن زندگی در این بخش از کشور پهناورمان ایران است به سیر و سیاحت پرداختم.
این شهرستان بیش از 13 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و در جنوب استان سیستان و بلوچستان واقع شده و به دلیل نزدیکی به مدار راس السرطان و دریای عمان و اقیانوس هند در تمام فصول سال دارای آب و هوای معتدل اقیانوسی است.
ساحل صخره ای و ساحل ماسه ای، تالاب زیبایی در جاده ساحل، جنگل های حرا، قلعه پرتغالی ها و تعدادی روستاهای تاریخی از دیدنی های چابهار است. ولی در چند سال اخیر با شکل گیری منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار کم کم شاهد ایجاد زیر ساخت های عمرانی در شهرستان چابهار هستیم.
با این وصف با تبدیل چابهار به یک منطقه آزاد بین المللی تجارت می توان به تبدیل این بندر به سکوی صادرات به کشورهای حاشیه خلیج عمان و خلیج فارس و اقیانوس هند مبادرت کرد که متاسفانه بجای آن که چابهار به سکوی صادرات تبدیل شود به سکوی واردات اجناس خارجی و غیر استاندارد چینی تبدیل شده است.
بازارهای جدیدالاحداث این بندر آزاد مملو از کالاها و اجناس خارجی است. یا به زبان ساده بالای 90 درصد کالاها و اجناس موجود در این بندر اقیانوسی وارداتی آن هم از نوع چینی است. متاسفانه دوگانگی توسعه را در چابهار می توان با چشمان ساده مشاهده کرد.
از یکسو اشتغال پایدار و از سوی دیگر از صنایع و واحدهای تولیدی و صادراتی نیز سراغی وجود ندارد. در کنار زرق و برق بازارها و پاساژهای این بندر، زاغه نشینی و ساخت و سازهای غیر استاندارد نیز کاملا به چابهار به عنوان یک شهر حاشیه نشینی جلوه های نازیبا داده است. طوری که چندین کیلومتر زاغه نشینی و سکونتگاه های غیر رسمی در چابهار دیده می شود که چهره این بندر بین المللی را کاملا نازیبا و عقب مانده نشان می دهد.
بومیان محلی زندگی فقیرانه ای دارند و با تشکیل بندر آزاد، جمعی از مردم فقیر سیستان و بلوچستان برای یافتن کار و استفاده از مزایای این بندر در آن سکنی گزیده اند ولی چون امکانات اولیه زندگی ندارند در ورودی ها و خیابان های اطراف بندر اراضی دیمی و بایر دولتی را اشغال و اقدام به ساخت و سازهای غیر قانونی و غیر استاندارد که از استحکام لازم نیز برخوردار نیستند اقدام نموده اند. طوریکه بی قانونی در خیابان های حاشیه بیداد می کند و به طور آشکار سیم های کابل به تیر های برق متصل و به صورت غیر قانونی خیابان ها کنده شده و برق با دزدی به خانه های زاغه نشینان می رود.
پیاده رو ها بسیار نامطلوب و از لحاظ بهداشتی و تنظیف عمومی نیز تعریف چندانی ندارد. محدوده منطقه آزاد تا اندازه ای تمیز و مرتب ولی در حدود شهرداری چابهار به امان خدا رها شده و گرد و غبار، پیاده روهای غیر استاندارد بدون کاشی و موزاییک کاملا دیده می شود.
ناوگان عمومی اتوبوسرانی بندر معیوب بوده و تاکسیرانی و ارایه خدمات حمل و نقل شهری نیز ابتر است وعلاوه بر آن از امکانات عمومی مناسب مثل سرویس های بهداشتی، پارک های محله¬ای، کتابخانه های عمومی و فرهنگسراها و ... نیز خبری نیست.
نماهای ساختمان ها تعریف چندانی ندارد و گرد و غبار سیمای قدیمی شهر را پوشانده است با این حال انتظار این است که با تزریق اعتبارات ملی و استانی و جذب سرمایه گذاران داخلی و تقویت سیستم های نظارتی چابهار را به یک شهر توسعه یافته تبدیل شود.
نوشته شده توسط: محمد فرج پور باسمنجی / مدرس دانشگاه