فیلترینگ تلگرام روسی بهعنوان پرکاربردترین نرمافزار موبایلی در ایران تاکنون بارها مطرح شده و البته تلگرام همیشه از فیلترینگ جسته است؛ یک بار با تشکیل جلسه ندادن کارگروه فیلترینگ، یکبار با فشارهای سیاسی و یکبار هم با شرط و شروط مقامات قضایی.
اما تازهترین هشدار در این زمینه به نقل از معاون قضایی دادستان کل کشور در سایتهای خبری منتشر شد که گفته بود:«چنانچه شبکههای اجتماعی و بهخصوص تلگرام به همین رویه ادامه بدهند، قطعا فیلتر خواهند شد.»
عبدالصمد خرمآبادی که تاکنون بارها به صراحت درباره تلگرام اظهارنظر کرده، با بیان اینکه ادامه فعالیت شبکههای اجتماعی خارجی ازجمله تلگرام، منوط به تبعیت از قوانین داخلی است، افزود: «هماکنون فعالیت همه شبکههای اجتماعی خارجی در کشور ادامه دارد و قوانین و مقررات کشورمان در این شبکهها رعایت نمیشود. در این زمینه همه اعضای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و حتی اعضای شورایعالی فضای مجازی متفقالقول هستند که هر چه سریعتر باید زمینه فعالیت شبکههای اجتماعی داخلی فراهم شود.»
خرمآبادی البته پیش از این نیز به صراحت، قانونشکنی شبکههای اجتماعی و موبایلی خارجی را مطرح و درباره لزوم برخورد با آنها هشدار داده بود؛ حتی پس از آنکه سال گذشته وزیر ارشاد اعلام کرد دولت برای فیلترینگ برخی نرمافزارها تحت فشار است، این اظهارنظر را «جوسازی» توصیف کرد و گفت:« هیچ کشوری اجازه نمیدهد شبکههای اجتماعیای که قانونشکنی میکنند در فضای مجازی آن کشور فعالیت کنند ولی در کشور ما بهخاطر حمایت غیرقانونی برخی دولتمردان، بعضی شبکههای اجتماعی که قوانین کشور را نقض میکنند و به بستری برای ارتکاب جرایم سازمان یافته تبدیل شدهاند، به راحتی و بدون هرگونه محدودیتی فعالیت دارند.»
خطرات تلگرام
کارشناسان فضای مجازی و امنیت شبکه تاکنون بارها نسبت به خطراتی که مشخصا تلگرام میتواند ایجاد کند، هشدار دادهاند.برای نمونه دکتر محمدرضا جوادییگانه، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران معتقد است گروههای بینام و نشان تلگرام باید فیلتر شوند. او میگوید: «کم نیستند کانالهایی که هیچ اطلاعاتی دربارهشان نداریم و معلوم نیست محتوی آنها در کجا و با چه هدفی تولید میشود.فقط مالکان تلگرام میدانند چه کسانی سراغ چه محتوا و چه گروههایی رفتهاند. اطلاعات بین ۱۸ تا ۲۴ میلیون کاربر ایرانی شامل اطلاعات هویتی و تماس، علاقهمندیها و... در دست مدیران این شبکه است و خود ما به آنها دسترسی نداریم.» منهای این هشدارها، استفاده از ضعفهای تلگرام برای انجام اقدامات غیرقانونی مانند قتل، سرقت، هتک حرمت و... موجب هشدار چندباره پلیس شده است.
مقامات قضایی تاکنون بارها تأکید کردهاند با این سوءاستفاده از تلگرام مخالف هستند و اگر راه آنها بسته شود، مانعی برای فعالیت تلگرام و بقیه نمونههای مشابه آن نمیبینند. راهحل این مسئله هم «فیلترینگ هوشمند» است؛ موضوعی که تکلیف قانونی دولت است و اگرچه بخشی از آن، تاکنون اجرا شده اما معطلماندن اجرای نهایی آن، احتمال فیلترینگ این شبکهها را بالا میبرد. فیلترینگ هوشمند در حقیقت فقط راه گروهها و کانالهای غیراخلاقی و قانونی را مسدود میکند تا راه برای استفاده بقیه مردم باز بماند. اگر چه به گفته مقامات وزارت ارتباطات تاکنون بیش از 110میلیارد تومان برای این کار هزینه و دو فاز آن اجرایی شده اما همچنان برخی صفحات غیراخلاقی در دسترس قرار دارند. با یک جستوجوی ساده میتوان کانالهایی فعال با اعضای بالا در این زمینه پیدا کرد؛ موضوعی که حالا موجب هشدار معاون دادستان شده است: « اگر تلگرام به همین رویه ادامه بدهد، قطعا فیلتر خواهد شد.»