قهوه‌خانه حاج علی درویش به‌عنوان کوچکترین کافه و چای خوری جهان در قلب بازار بزرگ تهران در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد. قهوه‌خانه حاج‌علی درویش مغازه‌ای با کمتر از ۲مترمربع در بازار تهران است هر روز میزبان گردشگران داخلی و خارجی است که از بازار تهران دیدار می‌کنند.
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی با تأیید ثبت این قهوه‌خانه در فهرست میراث ناملموس گفت: این قهوه‌خانه که در بازار تاریخی تهران قرار دارد، با توجه به دارا بودن خصوصیات و معیارهای میراث ناملموس، در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید. شیوه و سنت قهوه‌داری و چایخانه‌داری در قهوه‌خانه حاج‌علی درویش مهم‌ترین معیار ثبت این کافه در بازار تهران در فهرست میراث ناملموس است. همچنین چایخانه‌داری در کوچکترین کافه جهان با وسعت کمتر از 2متر از 3 نسل گذشته تاکنون در خاندان حاج علی درویش تا همین حالا ادامه یافته است.
کوچکترین چایخانه جهان میزبان گردشگران خارجی
اگر از راسته طلافروش‌ها در بازار تهران پایین بروید در کنار مسجد حاج‌عبدالله می‌توانید قهوه‌خانه حاج‌علی درویش را بیابید. صاحب کافه که از فرزندان حاج‌علی درویش است رسم جالبی برای مهمانان خود دارد. او یک کارت ویزیت به زبان انگلیسی برای این قهوه‌خانه منتشر کرده و یک دفتر یادبود نیز در اختیار گردشگران قرار می‌دهد تا خاطره خود را از حضور در این چایخانه کمتر از 2متر، یادداشت کنند. صاحب کافه همچنین یادگاری‌هایی به آنان که در چایخانه‌اش چای نوشیده‌اند اهدا می‌کند. او البته با دمنوش‌های ایرانی نیز از مهمانان خود پذیرایی می‌کند و خواص پزشکی هر نوشیدنی را به مشتریان خود توضیح می‌دهد. همه این موارد آنطور که فرهاد نظری گفته است در ثبت ملی قهوه‌خانه حاج‌علی درویش در فهرست میراث ناملموس کشور تأثیر داشته است.
قهوه‌خانه کمتر از 2متر حاج‌علی درویش با 90سال قدمت دیوار به دیوار مسجد حاج‌عبدالله در بازار تهران قرار دارد. این قهوه‌خانه متعلق به فردی به نام حاج‌علی مبهوتیان بود و اکنون فرزند او کاظم مبهوتیان شغل نسل‌اندر‌نسل پدر را ادامه می‌دهد و چراغ این قهوه‌خانه را روشن نگاه داشته است. کوچکترین قهوه‌خانه جهان در سال ۱۲۹۷ هجری شمسی توسط حاج محمد‌حسن شمشیری تاسیس شد اما حاج‌علی مبهوتیان ملقب به حاج‌علی درویش در سال ۱۳۴۰ آن را از شمشیری خریداری کرد و تا 7 سال قبل اداره آن را برعهده داشت ولی پس از حادثه‌ای که برای وی پیش آمد کمر او شکست و از آن پس تاکنون فرزند او کاظم اداره این قهوه‌خانه را عهده‌دار شد.
رسمی که ورنیفتاد
کاظم مبهوتیان گفته است، در گذشته رسم بود چای را به در مغازه‌ها می‌بردند و توزیع می‌شد. تا قبل از انقلاب هم به همین شکل بود، اما بعد از آن به مرور زمان بازاری‌ها خودشان چای در مغازه‌هایشان درست کردند و دیگر چنین فرهنگی وجود ندارد. با این حال اما کسب‌و‌کار کوچکترین قهوه‌خانه جهان نه‌تنها تغییر نکرده که این سال‌ها با رونق بیشتر مواجه شد.
ثبت حافظه تاریخی بازار
سیداحمد محیط‌طباطبایی جانشین ایکوم ایران که قهوه‌خانه حاج‌علی درویش را برای ثبت در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت آثار تاریخی و فرهنگی کشور معرفی کرد و افزود: از آنجا که بازار تهران میراث تاریخی کشور است، سعی داریم تا حافظه تاریخی و خاطرات بازار و بازاریان نیز ماندگار شود. او گفت: قهوه‌خانه حاج‌علی درویش دارای سنت‌های جالبی از گذشته بود که به‌عنوان مثال می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در این قهوه‌خانه هر یک از بازاریان تهران استکان مخصوص به‌خود را داشته و بهداشت نیز به صورت کاملا سنتی در این قهوه‌خانه رعایت شده است. او دلیل دیگر اهمیت ثبت قهوه‌خانه حاج‌علی درویش را در روایتگری این قهوه‌خانه از بازار و بازاریان تهران اعلام کرد.
