..والله خلقکم من تراب (فاطر11)
با توجه به اهمیت خاک به عنوان یکی از مهمترین ارکان طبیعت و بستر رشد و نمو گیاه، انجمن جهانی علوم خاک (IUSS) در سال 2002 میلادی در راستای ارج نهادن به اهمیت خاک و توجه ملت ها و دولت ها به حفظ و حراست از خاک، روز 5 دسامبر برابر با 15 آذر ماه را به عنوان روز جهانی خاک نامید.
از آن زمان به بعد هر سال در کشورهای مختلف در این روز مراسم بزرگداشت خاک این نعمت متواضع الهی زیر پای انسان برگزار و حرکتی نو در راستای فرهنگ سازی حفظ و ارتقای جایگاه خاک این منبع اصلی ثروت بشری آغاز شده است. البته در کشور ژرمن ها هفته خاک وجود دارد! اما خاک چیست؟ به طور ساده خاک لایه نازکی از مواد معدنی هوادیده و مواد آلی در مراحل مختلف تجزیه با اجتماعی از حیوانات، ریزجانداران و ریشه گیاهان است که حیات تمام گیاهان، جانوران خشکی زی و اشرف مخلوقات وابسته به این لایه نازک است و نه وابسته به لایه های ضخیم سنگ زیرین آن! برای تشکیل یک سانتی متر خاک بسته به اقلیم منطقه از 100 تا 500 سال به طور متوسط 300 سال زمان لازم است! اما استفاده غیر عالمانه ، و فشار بیش از اندازه به خاک موجب از بین رفتن آن با سرعتی بیشتر از چند سانتی متر در سال می گردد.
فرسایش خاک، افزایش ریزگردها، طوفان های شن، سیل های مخرب، گرم شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی از عوارض زیان بار آشکار عدم توجه به بهره برداری صحیح از منابع خاک هستند، اما آلودگی خاک به آلاینده های معدنی و آلی، کاهش تنوع زیستی و کاهش جمعیت میکروبی مفید از عوارض پنهان این سوئ مدیریت هستند. چه نیکو بزرگی گفته است که سلامتی از مزرعه سالم می آید نه از داروخانه! شاید افزایش فرکانس وقوع بیماری های خاص، سرماخوردگی های مکرر، ضعف اعصاب و پرخاشگری کودکان فعلی در مقایسه با نسل گذشته همه و همه نتیجه کفران نعمت الهی و افت کیفیت خاک است؟ لذا از افراد آگاه و صاحبان علم و دانش انتظار می رود که به وظایف خطیر خود آگاه بوده به موقع عمل نمایند.
در این میان مطبوعات باید با مجاهدت و تلاش بی وقفه، مسئولان و اقشار مختلف مردم را آگاه و دین خود را به وطن ادا کنند.بی شک خاکشناسان متعهد میهن اسلامی با توکل بر خداوند متعال و در پرتو نور هدایت او مصمم هستند که با تلاش و همت والا رسالت علمی، اجتماعی و ملی خود را در اطلاع رسانی و اگاه سازی اجتماع در رابطه با اهمیت جایگاه رفیع خاک در جامعه را به انجام برسانند. اما از مردم بزرگوار این ولی نعمتان جامعه انتظار می رود که ضمن افزایش اطلاعات خود و توجه به اهمیت خاک از سیاستمداران و مدیران حکومتی توجه بیشتر به موضوع مهم قانون حفاظت از خاک و مدیریت پایدار منابع خاک، برنامه ریزی مبتنی بر موازین علمی و بهره گیری از توان مهندسان علوم خاک، زمینه های مناسب کشاورزی پایدار را فراهم کنند تا بستر لازم برای زندگی سعادتمندانه نسل حاضر و نسل های آینده تضمین شود.
بیایید تخریب خاک را متوقف کنیم تا آیندمان را حفظ کنیم(فائو2015)
نوشته شده توسط:عادل ریحانی تبار (عضو هئیت علمی گروه علوم و مهندسی خاک)
