بانوی نام‌آور شعر معاصر ایران
رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی، زاده 1285 خورشیدی در تبریز، از شاعران نام‌آور معاصر ایرانی به شمار می‌رود. استفاده از محضر پدر و استادانی چون دهخدا، کتابداری در کتاب‌خانه دانش‌سرای عالی تهران و فرصت‌های مشابه، در نهایت وی را به آفرینش‌گر پرکار ادبی تبدیل کردند که در عمر کوتاهش دیوانی با حدود 600 بیت شعر در قالب‌هایی مانند قصیده، مثنوی، قطعه و... به یادگار گذاشت.
بانو اعتصامی در تصویرسازی‌ها تحت تاثیر فضاهای طبیعی و زیبایی مثل روستاست زیرا در ترسیم آن‌ها از واژه‌هایی مانند مزرعه، جویبارها، سگ وفادار گله دهقان (که به پیشنهاد زیاده‌خواهانه گرگ، پاسخ منفی می‌دهد) و موارد هم‌سان بارها بهره می‌جوید و البته وصف‌های او حالات مورد نظر را خصوصا برای مخاطبانی که با موضوع آشنایی دارند به خوبی انتقال می‌دهند.
شاعر در دنیای پرتنوع شعرش بخشی از آرای خویش را با استفاده از شخصیت‌بخشی، تخیل و تمثیل، به صورت پرسش و پاسخ یا مناظره گاهی میان انسان‌ها و گاهی بین جانوران، گیاهان و حتی اشیاء مطرح کرده و در این ره‌گذر که پیشینه‌ای دیرپا در عالم ادبیات دارد اشیاء عادی با هنر شعر جان می‌یابند و به حُسن ادای پیام‌های مورد نظر، کمک می‌کنند.
پیش‌تر نوشته‌ام اندیشه‌های موقری مثل ظلم‌ستیزی و موضوعات تربیتی، اخلاقی و… درون‌مایه‌های ارجمند شعر پروین را تشکیل داده‌اند. اینک جا دارد به سخنان قبلی‌ام بیافزایم او موضوع مهم کوتاهی عمر و پایان کار انسان را نیز با ژرف‌نگری، مورد توجه قرار می‌دهد و مثلاً در شعر «برگریزان» درباره برگی سخن می‌گوید که می‌کوشد در شاخه، پایدار بماند اما تلاش‌هایش بی‌نتیجه می‌مانند و وقتی به همین خاطر از شاخه‌اش گلایه می‌کند پاسخ می‌شنود که من خود نیز رفتنی هستم.
پروین از این جهت که چگونه انسان در مقابل امر محتومی به نام مردن ناتوان است مرگ‌اندیشی می‌کند و البته، این رویکرد در حوزه ادبیات تعلیمی که از زمینه‌های فکری اوست حالتی مورد انتظار است زیرا برکاتی چون مهار طمع و پرهیز از صفات ناپسندی مانند دنیاپرستی و سودجویی را به دنبال می‌آورد.
درنگی در دیوان این ادیب نامبردار می‌نمایاند روح مادری، دیگر موضوع پراهمیت راه‌یافته به سروده‌های اوست و نگاه مادرانه‌اش به هستی با این وجود که خود، هرگز مادری را تجربه نکرد بخشی از قطعاتش را سرشار از مهرورزی ساخته است گویی وی در پی افشانه کردن این مفهوم بوده که مهر مادری، درونی‌ترین مهر و وجود او سُتوارترین تکیه‌گاه و امن‌ترین پناه‌گاه برای کودک است زیرا مادر، به عنوان موجودی مدبر، شکیبا و خِردورز، راه مناسب فراروی فرزند می‌نهد و بنابراین، هیچ زیانی مانند از دست دادن مادر و مهرش نیست.
پروین اعتصامی پس از تجربه کردن تنها سی و پنج بهار، در 16 فروردین 1320 درگذشت و در شهر مقدس قم به خاک سپرده شد.
نوشته شده توسط:محمدرضا نوذریان-عضو سرای اهل قلم
